Kohier van het gemaal 1680
In dit kohier, ten behoeve van de accijns op het malen van graan, werden de inwoners van de dorpen ingedeeld in vermogensklassen. Er waren vijf klassen: kapitalisten, halve kapitalisten, kleine getaxeerden, onvermogenden en armen. Bij veel dorpen werd van de kapitalisten, halve kapitalisten en klein getaxeerden het beroep genoteerd. De onvermogenden werden vrijwel allemaal genoteerd als arbeiders. Bij een enkel dorp, zoals Haastrecht, werd nog meer informatie gegeven.
In een deel van de dorpen werden de gezinsleden ingedeeld in categorieën: man, vrouw, kinderen boven 10 jaar, kinderen boven 4 jaar, kinderen onder 4 jaar, inwonende en binnen. Inwonenden waren kostgangers. Onder de categorie binnen vielen de dienstknechten en -meiden. In Haastrecht is dat het beste te zien. Zo bestaat het gezin van Gerrit Jan Joosten, ingedeeld onder de halve kapitalisten, uit vier personen: een man, een vrouw, een kostganger en een bouwmeijdt. Het gezin van Jacob Cornelisz, een koehouder, bestaat ook uit vier personen: een man, een vrouw, een knecht en een meijdt, waarbij duidelijk blijkt in het kohier dat de laatste twee vallen onder binnen. Kinderen boven de 10 jaar werden als een volledig persoon geteld, terwijl kinderen boven de 4 jaar telden als 1/2 persoon en kinderen onder de 4 jaar telden niet mee. Onder een dorp als Calslagen staat alleen de optelsom genoteerd. Het gezin van Jan Cornelisz Huijgen bestaat uit 3,5 personen. Het zou kunnen gaan om twee ouders, een kind boven de 10 en een kind boven de 4, maar ook om twee ouders en drie kinderen tussen de 4 en 10 jaar oud, met mogelijk ook nog kinderen onder de 4 jaar oud.
NB. Ik was in de veronderstelling dat het Familiegeld, dat in hetzelfde jaar werd geheven in delen van Nederland, hetzelfde was als het kohier van het gemaal. Nu denk ik daar anders over. Ik heb zoveel mogelijk de term Familiegeld vervangen door Kohier van het gemaal. Het vervangen van de url’s is veel meer werk, dus het woord Familiegeld zal ik er niet helemaal uit krijgen.
Laatste update: 19-02-2024